Mô hình ruộng lúa bờ hoa - ảnh Hồng Duyên
Năm 1992, thời điểm tái lập tỉnh, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, biến động bất lợi của thị trường trong và ngoài nước, nhưng bằng sự thống nhất, đoàn kết giữa Đảng với dân đã đưa nền kinh tế Sóc Trăng phát triển vượt bậc, đặc biệt là trong sản xuất nông nghiệp đã xuất hiện nhiều mô hình, cách làm hay, góp phần nâng cao đời sống của bà con nông dân.
Từ một tỉnh thường xuyên thiếu lương thực, diện tích lúa 1 vụ có năng suất thấp chỉ đạt 3,4 tấn/ha, sản lượng lúa năm 1992 chỉ đạt khoảng 827 ngàn tấn, thì đến nay sản lượng lúa đã vượt ngưỡng 2,2 triệu tấn, tăng 2,6 lần so với năm 1992 và trở thành 1 trong 5 tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có sản lượng lúa cao nhất vùng và cả nước chỉ sau các tỉnh: An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp và Long An.
Để đạt được kết quả đó, chính là cả một quá trình nỗ lực của các ngành chức năng và bà con nông dân trên địa bàn tỉnh đi từ nền sản xuất nhỏ lẻ, manh mún ngay từ những ngày đầu tái lập tỉnh sang hình thành các vùng sản xuất tập trung, theo mô hình cánh đồng lớn, đưa cơ giới hóa vào khâu làm đất, gieo cấy, thu hoạch. Sau hơn 10 năm nỗ lực cùng với chính sách hỗ trợ sản xuất lúa đặc sản, lúa chất lượng cao đã đem lại hiệu quả tích cực, diện tích lúa chất lượng cao liên tục tăng qua các năm, tính đến cuối năm 2018 diện tích lúa đặc sản, lúa chất lượng cao đã tăng lên gần 80% trên tổng diện tích gieo trồng lúa toàn tỉnh. Đó chính là bước phát triển lớn cho một tỉnh nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn như Sóc Trăng.
Song song đó là việc chuyển đổi mô hình độc canh cây lúa ở một số địa phương có tiềm năng, lợi thế phù hợp với điều kiện canh tác sang mô hình tôm-lúa, cá-lúa, lúa-màu, VAC như ở các huyện: Trần Đề, Mỹ Xuyên, Long Phú, Thạnh Trị cũng đã góp phần hình thành những vùng nguyên liệu trọng tâm của tỉnh, mang lại thu nhập đáng kể cho bà con nông dân. Ông Diệp Thành Nhơn - một nông dân ấp Nhà Thờ, xã Trung Bình, huyện Trần Đề cho biết: “Vùng này lúc trước là cánh đồng năn không có hiệu quả kinh tế, nhưng bây giờ là vùng tôm nguyên liệu, vùng lúa đặc sản. Đây là sự phát triển rất lớn, đời sống bà con hiện nay ổn định, khấm khá hơn rất nhiều”.
Cùng với cây lúa thì cây ăn trái, đặc biệt là cây có múi là một trong những thế mạnh trên vùng nước ngọt Sóc Trăng trong những năm gần đây, những vùng đất trũng, phèn, khó khăn trong canh tác lúa ngày nào, giờ đã được quy hoạch chuyển đổi sang những cây trồng phù hợp, có giá trị kinh tế cao. Nếu như hơn 10 năm trước, Kế Sách là huyện đi đầu trong việc chuyển đổi những diện tích sản xuất lúa kém hiệu quả sang trồng cây ăn trái và hình thành vùng chuyên canh cây có múi đứng đầu trong tỉnh với sản phẩm chủ lực như: Bưởi da xanh, cam sành, măng cụt, sầu riêng, thì hơn 5 năm qua, Mỹ Tú cũng đang trở thành vùng trọng điểm về phát triển kinh tế vườn của tỉnh với tổng diện tích 2.500 ha, trong đó vùng trồng cây có múi tập trung với diện tích 1.950 ha, trở thành vùng chuyên canh lớn thứ 2 trong tỉnh. Quýt đường và cam xoàn chính là sản phẩm chủ lực có giá trị cao hơn gấp nhiều lần và có thương hiệu của 2 xã Long Hưng và Hưng Phú mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân, nhiều hộ gia đình khá, giàu nhờ mô hình chuyển đổi này. Bà Đoàn Thị Phượng - nông dân ở ấp Phương Hòa 1, xã Hưng Phú, huyện Mỹ Tú cho biết: “Nhờ chuyển đổi mô hình trồng cây có múi nên cuộc sống gia đình tôi giờ ổn định lắm, đặc biệt là được vào tổ hợp tác, hợp tác xã bà con nơi đây được học hỏi kỹ thuật chăm sóc vườn cây nên hiệu quả kinh tế cao, chất lượng đảm bảo, bán được giá cao hơn”.
Trang trại chăn nuôi ở nông hộ - ảnh Hồng Duyên
Một kết quả không kém phần quan trọng của ngành Nông nghiệp sau hơn 25 năm, chính là chăn nuôi đã có bước phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Kết quả rõ nét nhất chính là tỷ trọng chăn nuôi trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp đã tăng lên từ 3,28% năm 1992 lên 4,25% năm 2000 và lên 10,44% năm 2011 và từ 2011 đến nay tốc độ tăng trưởng bình quân mỗi năm đều tăng trên 6%. Tiêu biểu nhất trong các mô hình chính là thành công từ Dự án phát triển đàn bò sữa trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2014 - 2019. Mặc dù chỉ sau hơn 5 năm triển khai nhưng hiệu quả của dự án đã thể hiện rõ nét, góp phần kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo trong toàn tỉnh xuống đáng kể, đặc biệt là ở những địa phương có đông đồng bào Khmer. Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có trên 3.000 hộ chăn nuôi bò sữa tập trung, nhiều nhất ở các huyện: Trần Đề, Mỹ Tú, Long Phú và Mỹ Xuyên với tổng đàn trên 10.000 con, đặc biệt xuất hiện ngày càng nhiều trang trại chăn nuôi và hộ gia đình chăn nuôi với quy mô tương đối lớn.
Tiếp nối thành công từ dự án phát triển đàn bò sữa, đầu năm 2017, Sóc Trăng tiếp tục triển khai dự án phát triển đàn bò thịt giai đoạn 2017 - 2020 tầm nhìn đến năm 2025; theo đó, Sóc Trăng sẽ đầu tư trên 1.000 tỉ đồng để nâng tổng đàn bò thịt trên địa bàn tỉnh từ 52.000 con hiện nay lên 100.000 con vào năm 2020 và 200.000 con vào năm 2025, chú trọng đến mục tiêu nâng cao đàn bò lai để tăng tổng trọng lượng đàn bò thịt bình quân từ 450 kg lên 700 kg. Qua đó, nhằm tiếp tục hỗ trợ cho những hộ khó khăn, hộ có ít đất sản xuất hay những vùng đất sản xuất lúa kém hiệu quả chuyển sang trồng cỏ nuôi bò để tăng thu nhập, nâng cao đời sống cho bà con nông thôn và nhận được sự đồng tình, hưởng ứng cao. Nhiều bà con chăn nuôi bò ở xã Lâm Tân, huyện Thạnh Trị cho biết: “Nhờ được địa phương hỗ trợ giống, kỹ thuật, chăm sóc nên những năm gần đây mô hình chăn nuôi bò rất đạt hiệu quả, nhiều hộ thoát nghèo bền vững, xây nhà mới khang trang”.
Để các mô hình sản xuất đạt hiệu quả cao thì việc đầu tư hệ thống thủy lợi hoàn chỉnh chính là mục tiêu trọng tâm của tỉnh trong suốt các nhiệm kỳ qua. Theo đó, các công trình thủy lợi phát huy được khả năng ngăn mặn, giữ ngọt, tiêu úng cho phần lớn diện tích đất nông nghiệp của tỉnh. Tính đến nay, Sóc Trăng đã triển khai công tác thủy lợi trên 7 vùng dự án lớn như: Dự án Quản lộ - Phụng Hiệp, dự án Kế Sách, dự án ven biển Đông, dự án cù lao sông Hậu. Đồng thời, thực hiện công tác đắp đê bao ven sông, kết hợp các cống ngăn mặn và tiêu nước, bảo đảm cho phát triển sản xuất nông nghiệp, thủy sản. Ông Quách Trường An - nông dân ấp Bào Cát, thị trấn Hưng Lợi, huyện Thạnh Trị cho biết: “Từ ngày tái lập tỉnh tôi thấy đổi thay nhất là về công tác thủy lợi, tỉnh luôn tập trung nạo vét kênh, rạch, ngăn mặn, trữ ngọt, tạo điều kiện cho bà con yên tâm sản xuất, từ đó đời sống bà con đổi thay rõ nét”.
Theo đồng chí Huỳnh Ngọc Vân - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng, trong những năm qua, ngành Nông nghiệp tỉnh luôn cố gắng, nỗ lực để tìm ra những mô hình sản xuất hiệu quả, mà tiêu chí đặt lên hàng đầu là phải phù hợp với từng vùng ở mỗi địa phương, có như vậy thì mới phát huy thế mạnh từng vùng, giúp bà con nâng cao đời sống”.
Nhờ tích cực chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi mà kinh tế nông nghiệp Sóc Trăng đã có những bước tiến đáng kể, diện mạo nông thôn có nhiều khởi sắc, đời sống của nhân dân ngày càng được cải thiện và nâng cao. Những mô hình sản xuất hiệu quả trong nông nghiệp xuất hiện ngày càng nhiều, điều đó đã minh chứng cho quá trình tái cơ cấu ngành Nông nghiệp của tỉnh đang đi đúng hướng. Đây sẽ là cơ sở vững chắc để nông nghiệp Sóc Trăng tiếp tục phát huy lợi thế, vững bước đi lên trong thời kỳ hội nhập.
Hồng Duyên